Kohai, czy Senpai
Wstęp
W Japonii związek między senpai (senior), a kohai (junior) to nieformalna hierarchiczna relacja interpersonalna występująca w organizacjach, stowarzyszeniach, klubach, firmach i szkołach oraz oczywiście w Dojo. Koncepcja ma swoje korzenie w nauczaniu konfucjańskim i rozwinęła wybitny styl japoński, ostatecznie stając się częścią japońskiej kultury.
Koncepcja
Związek jest współzależny, ponieważ senpai wymaga kohai i odwrotnie. Związek ten ustanawia więź określoną przez datę wejścia do organizacji, w przypadku sztuk walki, czas trenowania. Senpai odnosi się do członka większego doświadczenia, hierarchii, poziomu zaawansowania lub wieku, który oferuje pomoc, przyjaźń i porady nowemu lub niedoświadczonemu członkowi, znanemu jako kohai, który musi okazać wdzięczność, szacunek, a czasami osobistą lojalność. Kohai ucieka się do starszeństwa i doświadczenia senpai i przemawia do senpai za pomocą honorowego języka. Senpai działa jednocześnie jako przyjaciel. Relacja ta jest podobna do relacji interpersonalnej między korepetytorem, a pobierającym nauki w kulturze wschodniej, ale różni się tym, że senpai i kohai muszą pracować w tej samej organizacji (ćwiczyć w tym samym Dojo). Relacja ta wywodzi się z nauk konfucjańskich, a także z moralności i etyki, które przybyły do Japonii ze starożytnych Chin i rozprzestrzeniły się na różne aspekty japońskiej filozofii. Relacja senpai-kohai jest pionową hierarchią (jak relacja ojciec-syn), która kładzie nacisk na poszanowanie władzy, łańcucha dowodzenia i starszych, eliminując wszelkie formy wewnętrznej konkurencji i wzmacniając jedność organizacji (Dojo). Z biegiem czasu mechanizm ten umożliwił transfer doświadczeń i wiedzy, a także poszerzenie znajomości i budowę pamięci instytucjonalnej. Pozwala także na rozwój korzystnych doświadczeń między nimi, ponieważ kohai korzysta z wiedzy senpai, a senpai uczy się nowych doświadczeń z kohai poprzez rozwijanie poczucia odpowiedzialności. To koleżeństwo nie oznacza przyjaźni; senpai i kohai mogą zostać przyjaciółmi, ale nie jest to oczekiwanie. Koreańskie terminy seonbae i hubae są pisane tymi samymi chińskimi znakami i wskazują na podobne relacje senior-junior. Zarówno japońskie, jak i koreańskie terminy oparte są na chińskich terminach xianbei i houbei, napisane tymi samymi chińskimi znakami (jednak w języku chińskim termin qianbei jest bardziej powszechny dla seniorów).
Historia
System senpai - kohai jest głęboko zakorzeniony w historii Japonii. Istotny wpływ na jego rozwój miały trzy elementy: konfucjanizm, tradycyjny japoński system rodzinny oraz kodeks cywilny z 1898 r. Konfucjanizm przybył z Chin między VI a IX wiekiem, ale pochodną myśli, która spowodowała głębokie zmiany społeczne w Japonii, był neokonfucjanizm, który stał się oficjalną doktryną szogunatu Tokugawa (1603-1867). Zasady lojalności i synowskiej pobożności jako hołdu dominowały wówczas w Japonii, ponieważ szacunek dla starszych i kultu przodków, którego nauczał chiński konfucjanizm, był dobrze akceptowany przez Japończyków, a wpływy te rozprzestrzeniły się w codziennym życiu. Podobnie jak inne wpływy chińskie, Japończycy przyjęli te idee wybiórczo i na swój sposób, tak że "lojalność" w konfucjanizmie została przyjęta jako lojalność wobec feudalnego władcy lub cesarza. Japoński system rodzinny był również regulowany przez konfucjańskie kodeksy postępowania i miał wpływ na ustanowienie relacji senpai-kohai. W tym systemie rodzinnym ojciec, jako głowa rodziny, miał absolutną władzę rodziną, a najstarszy syn odziedziczył majątek rodzinny. Ojciec miał moc, ponieważ był tym, który otrzymał wykształcenie i był postrzegany jako posiadający wyższą wiedzę etyczną. Ponieważ szacunek dla przełożonych był uważany w japońskim społeczeństwie za cnotę, żona i dzieci musiały go przestrzegać. Oprócz systemu dziedzicznego tylko najstarszy syn mógł otrzymać rzeczy ojca, a ani najstarsza córka, ani młodsze dzieci nic od niego nie otrzymały. Ostatnim czynnikiem wpływającym na system senpai-kohai był kodeks cywilny z 1898 r., który wzmocnił zasady przywileju starszeństwa i wzmocnił tradycyjny system rodzinny, podając jasne definicje wartości hierarchicznych w rodzinie. Nazywało się to koshusei, "system głowy rodziny"), w którym głowa domu miała prawo dowodzić rodziną, a najstarszy syn odziedziczył tę pozycję. Statuty te zostały zniesione w 1947 r., Po kapitulacji Japonii pod koniec II wojny światowej. Te ideały pozostały jednak przez następne lata jako wpływ psychologiczny w społeczeństwie japońskim.
Terminologia
Reguły dotyczące starszeństwa znajdują odzwierciedlenie w różnych regułach gramatycznych w języku japońskim. Osoba, która z szacunkiem mówi do przełożonego, używa języka honorowego (keigo), który dzieli się na trzy kategorie:
- Sonkeigo - "język szacunku": Używany do oznaczania szacunku wobec przełożonego, z którym lub z kim się mówi, w tym działań, przedmiotów, cech i osób związanych z tą osobą.
- Kenjougo - "skromny język": W przeciwieństwie do sonkeigo, w przypadku kenjougo mówca okazuje szacunek przełożonemu, obniżając go lub tracąc na wartości.
- Teineigo - "uprzejmy język": Od pozostałych dwóch różni się tym, że szacunek przysługuje tylko osobie, do której się zwraca, a nie tym, o których się mówi.
Rozpowszechnianie
Jedno miejsce, w którym relacja senpai - kohai w największym stopniu dotyczy Japonii, to szkoły. Na przykład w gimnazjach i szkołach średnich (zwłaszcza w klubach szkolnych) uczniowie trzeciego roku (którzy są najstarsi) demonstrują wielką moc jako senpais. W szkolnych klubach sportowych nowi kohai muszą wykonywać podstawowe zadania, takie jak odzyskiwanie piłek, czyszczenie boisk, dbanie o sprzęt, a nawet pranie ubrań starszych uczniów (np. kimona). Muszą też pokłonić się lub zasalutować swoim senpaisom, gdy pogratulują, a senpais mogą ukarać kohai lub potraktować ich surowo. Głównym powodem tych skromnych działań jest to, że uważa się, że członkowie zespołu mogą stać się dobrymi graczami tylko wtedy, gdy są ulegli, posłuszni i przestrzegają poleceń trenera lub kapitana, a tym samym stają się pokornym, odpowiedzialnym i współpracującym obywatelem w przyszłość. Relacje w japońskich szkołach również kładą większy nacisk na wiek niż na umiejętności uczniów. Reguły wyższości senpai i kohai są analogiczne do relacji nauczyciel-uczeń, w których wiek i doświadczenie nauczyciela muszą być przestrzegane i nigdy nie kwestionowane. Relacja senpai - kohai jest słabsza na uniwersytetach, ponieważ studenci w różnym wieku uczęszczają na te same zajęcia; uczniowie okazują szacunek starszym członkom przede wszystkim poprzez uprzejmy język (teineigo). Niemniej jednak zasady dotyczące wertykalnego stażu pracy obowiązują między nauczycielami na podstawie rangi akademickiej i doświadczenia. System senpai - kohai dominuje również w japońskich firmach. Środowisko społeczne w japońskich przedsiębiorstwach jest regulowane przez dwa standardy: system wyższości i system stałego zatrudnienia. Status, wynagrodzenie i pozycja pracowników w dużej mierze zależą od stażu pracy, a weterani zazwyczaj zajmują najwyższe stanowiska i otrzymują wyższe wynagrodzenie niż ich podwładni. Do przełomu XX i XXI wieku zatrudnienie było gwarantowane na całe życie, a zatem tacy pracownicy nie musieli się martwić utratą stanowisk. Relacja senpai - kohai jest kamieniem węgielnym w relacjach międzyludzkich w japońskim świecie biznesu; na przykład podczas spotkań pracownik niższego poziomu powinien siedzieć na siedzeniu najbliższym drzwiom, zwanym shimoza "niższe miejsce", podczas gdy starszy pracownik (czasami szef) siedzi obok ważnego gościa na pozycji zwany kamiza "górne siedzenie". Podczas spotkań większość pracowników nie wyraża opinii, a jedynie słucha i zgadza się ze swoimi przełożonymi, choć mogą wyrażać opinie za uprzednią zgodą pracowników wyższego szczebla i wpływów w firmie. Poza Japonią relacja senpai-kohai często znajduje się w nauczaniu japońskich sztuk walki, choć nieporozumienia powstają z powodu braku wiedzy historycznej, a pionowa społeczna hierarchia Japonii nie istnieje w kulturach takich jak te na Zachodzie.