Wstęp

Prawie każda biografia o Musashim rozpoczyna się wzmianką, że jedyną rzeczą jaką można potwierdzić, jest to, że Musashi rzeczywiście istniał. Do dzisiejszego dnia postać najsłynniejszego szermierza feudalnej Japonii stanowi niemałą zagadkę. Zagadką jest nawet miejsce i data narodzin samego Musashiegi. W Księdze pięciu kręgów przeczytać możemy "To ja, samuraj urodzony w krainie Harima. Imię moje Genshin. Nazwisko Fujiwara z rodu strażników krainy Musashi…". Jednak wg innej teorii mistrz miałby się urodzić trzeciego miesiąca dwunastego roku ery Tensho (1584), we wsi Miyamoto, w prowincji Mimasaka (Prefektura Okayama), gdzie mieściły się dobra rodu Shimmen. Prawdopodobnie ojcem Musashiego był samuraj Takehito (Muni) Hirata, który był nauczycielem szermierki na zamku Takeyama. Wg pewnej niepotwierdzonej historii, pewnego dnia Takeshido został wezwany na zamek w Edo, by tam na dworze szoguna Yoshikagi Ashikagi, wziąć udział w pojedynku na palcaty ze sławnym w całej Japoni Kempo Yoshioka. Pojedynek był zacięty, ale wygrał Takeshito. W nagrodę za zwycięstwo, kasztelan zamku Takeyama Munetsura Shimmen, zezwolił mu na używanie nazwiska klanu. Od tego momentu Takeshido był znany jako Munisai Shimmen.

Jedna szkoła dwóch mieczy ( Niten Ichi-ryu)

Według legendy natchnieniem dla stworzeniem stylu walki dwoma mieczami był bębniarz, którego spotkał Musashi. Bębniarz uderzał w bęben dwoma pałeczkami, prawa i lewa ręka uderzała innym rytmem niezależnie od drugiej ręki. Musashi miał stwierdzić, że jeśli wojownik ma dwie ręce to dlaczego walczy tylko jednym mieczem. Aby dopracować swoją nową metodę walki Musashi wyruszył na dwa lata w góry, gdzie w całkowitym odosobnieniu dopracowywał swój styl. Musashi początkowo studiował Enmei Ryu i Tori Ryu, które były stylami walki założonymi odpowiednio przez jego dziadka - Miyamoto Musashi no Kami Yoshimoto i ojca Miyamoto Muninosuke. Musashi ostatecznie skupił się na kenjutsu i nitoken i rozwinął swój własny styl.

Około 1640 roku Musashi zamierzał przekazać swoją sztukę trzem następcom spośród tysiąca swoich uczniów; konkretnie Terao Magonojo, swojemu młodszemu bratu Kyumanosuke oraz Furuhashi Sozaemonowi. Uważał, że Magonojo jest doskonały w technice, ale brakuje mu refleksji, natomiast Furuhashi jest doskonały w refleksji, ale brakuje mu techniki. Magonojo otrzymał traktat Go Rin no Sho. Hosokawa Mitsuhisa wykonał dwie kopie - jedną dla Furuhashiego i jedną dla siebie, które przekazał pod nazwą Ihon go rin no sho. Najbardziej znanym dziś wydaniem jest właśnie ten egzemplarz Hosokawy. Magonojo przekazał następnie rolę następcy swojemu młodszemu bratu Kyumanosuke, który otrzymał Hyoho San-jugo od Musashiego. To właśnie Kyumanosuke przekazał ten dokument swoim uczniom wraz z siedmioma dodatkowymi instrukcjami, zwanymi Hyoho shiji ni kajo. Terao Kyumanosuke (Motomenosuke) otrzymał kompletny przekaz Szkoły Musashiego, wraz z certyfikatem i dwoma mieczami Musashiego. Początkowo odmówił nauczania i wysłał to, co otrzymał, do adoptowanego syna Musashiego, Iori. Iori odmówił przyjęcia sukcesji, gdyż sam nie dostąpił tego zaszczytu. W związku z tym Kyumanosuke zgodził się przejąć władzę - zarówno jego, jak i Ioriego działania były wyrazem szacunku dla Musashiego. Sukcesja w Hyoho Niten Ichi-ryu (nazwa nadana przez Musashiego pod koniec jego życia) nie jest dziedziczna. Świadczy o tym nadanie dwóch artefaktów: zwoju, na którym zapisano nazwy technik i sposób podejścia do nich, które muszą być przekazywane, jeśli szkoła ma być prawdziwie utrwalona, oraz drewnianego miecza własnoręcznie wykonanego przez Musashiego, którym trenował i którego używał jako laski w ostatnich latach życia, będącego dziś w posiadaniu sanktuarium shintoistycznego miasta Usa.

Yoshioka-ryu i jego klan

Yoshioka-ryu to japońska sztuka walki mieczem koryu, będąca częścią Kyohachi-ryu. Yoshioka-ryu stała się sławna w drugiej połowie XVI wieku, kiedy Yoshioka Kenpo (założyciel Yoshioka-ryu) został przydzielony do bycia instruktorem miecza Ashikaga shogunów w Kioto. Yoshioka-ryu została założona w pierwszej połowie okresu Tenmon (1532-1554) przez Yoshioka Kenpo (Kenbo) Naomoto. Yoshioka Kenpo był pierwotnie farbiarzem, a jego rodzina słynęła ze specjalnej metody produkcji jednolitego ciemnoniebieskiego odcienia, który można było wytwarzać za każdym razem w tym samym odcieniu. Ton ten został nazwany na cześć Yoshioka Kenpo i był nazywany Kenpo-zome. Kenpo opanował swoją szermierkę i rozwinął swój własny styl walki, który Kenpo doprowadził do stylu i nauk Kiichi Hogena, półlegendarnego samuraja z prowincji Mutsu-no-kuni, który pomógł Minamoto no Yoshitsune pogłębić jego mistrzostwo w sztukach militarnych (Bugei). Yoshioka Kenpo był znany ze swoich umiejętności posługiwania się mieczem i został oficjalnym instruktorem shoguna Ashikaga Yoshiharu (panował w latach 1521-1545) w Kioto.

Mówi się jednak, że Yoshioka Kenpo nie miał honorowej śmierci. Mówi się, że Kenpo został przypadkowo zraniony kijem przez aktora Noh podczas przedstawienia na zamku shoguna. Kenpo opuścił scenerię upokorzony. Wstyd za to, że nie był w stanie obronić się przed przypadkowym atakiem aktora był zbyt wielki dla mistrza miecza i instruktora shoguna. Wkrótce potem Kenpo powrócił i publicznie zabił aktora mieczem, który przemycił do zamku pod ubraniem. Ponieważ używanie jakiejkolwiek broni było surowo zabronione na dworze pod groźbą śmierci, Kenpo został uznany za przestępcę i był ścigany. Zanim Yoshioka Kenpo został zabity, zabił wielu swoich prześladowców. Mimo to, Yoshioka Kenpo zbudował podstawy dla jednego z najbardziej znanych Kenjutsu ryu (stylów walki mieczem) w Kioto, prowadzonego przez jego dzieci i wnuki. Jednak Yoshioka-ryu nie przetrwała dłużej niż cztery pokolenia.

Kiedy shogun Ashikaga Yoshiteru (panujący w latach 1546-1565) rozpoczął kiedyś walkę porównawczą między Yoshioka i Shinmen Munisai (ojcem Miyamoto Musashi), Shinmen Munisai wygrał 2:1. Walka ta wywołała kluczową waśń między obiema rodzinami. Zaledwie jedno pokolenie później, zwycięstwa Miyamoto Musashi nad Yoshioka Seijuro i Yoshioka Denshichiro oraz zabójstwo Yoshioka Matashichiro zakończyły waśń i doprowadziły do upadku Yoshioka w 1604 roku (według Nitenki, historycznego zapisu napisanego przez ucznia Miyamoto Musashi).

Najgroźniejsi przeciwnicy

• Kihei Arima - Pojedynek Musashiego z Arimą Kihei to pierwszy odnotowany pojedynek młodego Musashiego, który według zachodnich rachub miał wtedy zaledwie dwanaście lat. Na polanie wzdłuż rzeki Saho, niedaleko rodzinnego miasta jego macochy Hirafuku. Niewiele, co wiadomo o Kihei, zostało zapisane w Bushu denraiki, w której opisano, tak:
  "Gdy Bennosuke miał dwanaście lat, prowincję Harima odwiedził niejaki Arima Kihei, wojownik szkoły szermierki Shinto. Postawił bambusowy płot na pustej działce i wywiesił złocone ogłoszenie, że jest chętny na każdego, kto chciałby zmierzyć się z nim w shiai."
  Niewiele wiadomo o człowieku, z którym Musashi stoczył swój pierwszy pojedynek, ale ten sam zapis bardzo obszernie opisuje pojedynek i jego makabryczny wynik. Zgodnie z Bushu denraiki (w którym wciąż mówi się o Musashim używając jego dziecięcego imienia):
  "Bennosuke odsunął płot i zawołał: "Czy ty jesteś Kihei?, no to się pojedynkujmy", po czym podbiegł do Kihei i uderzył go swoją laską. Kihei podniósł się, wyciągnął miecz i uderzył w młodego chłopca. Ponieważ jednak Bennosuke podbiegł do niego, a Kihei uderzył w momencie, gdy ten wstał ze swojego obozowego stołka, obaj byli zbyt blisko, aby zadać sobie nawzajem jakiekolwiek rany i pozostali w uścisku, trzymając się za ramiona. Bennosuke nagle rzucił laskę, schylił się do podłogi, podłożył ramiona pod przeciwnika i obalił go głową na podłogę. Następnie znów podniósł swoją laskę i zadał Kihei'owi serię czternastu lub piętnastu śmiertelnych ciosów.
• Yoshioka Seijuro Naotsuna - Zarówno Bushu denraiki, jak i Bukoden zgadzają się, że pierwszym członkiem klanu Yoshioka, który pojedynkował się z Musashim na terenie świątyni Jibon Rendai w Kioto, był Yoshioka Seijuro. Gdy nadszedł ten dzień, Musashi usprawiedliwił się, że jest chory i leży w łóżku. Seijuro kilkakrotnie wysyłał posłańców, gorąco namawiając Musashiego do walki. Musashi wsiadł więc na palankin i owinięty w futon przybył na wyznaczone miejsce. Powszechnie uważa się, że spóźnienie Musashiego było nie tyle spowodowane poważną chorobą, co częścią strategii mającej na celu zdenerwowanie przeciwnika. Jednak według zapytany o to przez swojego asystenta Musashi odpowiedział: "Staram się myśleć, jaką strategią mogę odnieść zwycięstwo, ale nie jestem jeszcze zadowolony. Pójdę teraz." Bukoden twierdzi, że:
  "Seijuro walczył za pomocą shinkena. Musashi był uzbrojony w bokuto i uderzył raz. Seijuro upadł i stracił przytomność. Uratowało go to, że uzgodnili, iż zaatakują tylko raz. Deshi Yoshioki umieścili go na noszach i zabrali do domu, gdzie pielęgnowali go, by wrócił do zdrowia. Być może nie jest to zaskakujące, ale tej wersji wydarzeń zaprzecza Yoshioka-den, który twierdzi, że:
  "Naotsuna wystąpił jako pierwszy i zmierzył się z Musashim. Obaj mężczyźni wykorzystali swoje siły psychiczne, ale już w trakcie walki Musashi został trafiony w czoło i stracił dużo krwi. Kiedy Naotsuna cofnął się, tłum krzyczał, że to zwycięstwo Natsuna. Jednak inni mówili, że był to remis. Rozgniewany, Naotsuna powiedział: "W takim razie spotkajmy się ponownie w walce, by wyjaśnić, kto jest zwycięzcą". Na to Musashi rzekł: "Mój konkurs z Naotsuna jest zakończony. Teraz chcę walczyć z Mataichi Naoshige." Choć Honchi bugei shoden nie wymienia szermierza Yoshioka z imienia, to podaje ciekawą, bardziej wyrównaną, relację z pojedynku:
  "Podczas pojedynku z Yoshioka Musashi miał na sobie hachimaki z karmazynowej tkaniny na ręce. Szermierz Yoshioka miał na sobie hachimaki z białego materiału. Yoshioka uderzył Musashiego swoim tachi w czoło. A gdy Musashi również uderzył Yoshioka w czoło, było to od razu widoczne, ponieważ miał on na sobie białe hachimaki, podczas gdy u Musashiego, ponieważ jego hachimaki było karmazynowe, minęło trochę czasu, zanim krew na czole stała się widoczna. Teraz Yoshioka uderzył Musashiego długim bokuto. Musashi uchylił się przed ciosem, ale jego hachimaki zostało rozdarte i upadło na ziemię. Musashi ruszył teraz na Yoshioka i przeciął skórzaną hakamę, którą ten miał na sobie. W ten sposób Yoshioka przeciął hachimaki Musashiego, a Musashi zrobił to samo z hakamą Yoshioki. Był to wspaniały widok, olśniewający zarówno dla oka, jak i dla ucha, i trudno było powiedzieć, który z tych dwóch adeptów wyszedł na prowadzenie. Hibun z Kokura rzuca więcej światła na miejsce, w którym odbył się pojedynek: Rendaino, jałowa równina na północ od świątyni Jobon Rendai:
  Musashi po raz pierwszy walczył z przywódcą klanu Yoshioka o imieniu Seijuro na terenie świątyni Rendai. Musashi jednym ciosem bokuto znokautował Seijuro, powodując u tego ostatniego omdlenie. A ponieważ wcześniej ustalono, że wymienią tylko jeden cios, Musashi nie pozbawił życia Seijuro. Deshi tego ostatniego przyszedł mu z pomocą, podniósł go na noszach i zabrał do domu. Tam poddano go różnym zabiegom medycznym i w końcu wyzdrowiał. Jako pokonany w pojedynku porzucił życie wojenne i przyjął tonsurę.
• Yoshioka Denshichiro Naoshige - Yoshioka Denshichiro również opuścił Kioto, by walczyć z Musashim i pomościć pokonanego brata. Zaatakował Musashiego długim na pięć stóp bokuto. Korzystając z okazji, Musashi odebrał mu bokuto i uderzył go jego własną bronią, tak że Denshichiro upadł na ziemię i zmarł. Taką wersję wydarzeń potwierdzają zarówno denraiki Bushu, jak i Bukoden, które zawierają niemal identyczne opisy tego spotkania, co czyni wysoce prawdopodobnym, że obie historie zaczerpnęły wskazówki z epitafium Musashiego. Żaden z zapisów nie podaje, gdzie dokładnie odbył się drugi pojedynek, co skłania wielu historyków do przypuszczeń, że musiał on mieć miejsce na Rendaino, jałowej równinie na północ od świątyni Jobon Rendai.
• Yoshioka Matashichiro - Ostatnim i najmłodszym potomkiem Yoshioki, który pojedynkował się z Musashim był Yoshioka Matashichiro, choć hibun Kokura twierdzi, że jego spotkanie z Musashim miało formę zasadzki w pobliżu Sagarimatsu. Tak więc hibun z Kokura opisuje, opisuje to wydażenie tak:
  Matashichiro zebrał swoich deshi i czekał na Musashiego w zasadzce na obrzeżach Kioto w Sagarimatsu. Było tam kilkaset deshi, zamierzających zabić Musashiego jednym atakiem, zarówno mieczami, jak i łukami i strzałami. Również w tym przypadku Bushu denraiki i bukoden ściśle trzymają się hibunów z Kokura, choć Bukoden dodaje, że Matashichiro był synem Seijuro i że zebrali się w Sagarimatsu "udając, że ćwiczą". Punkt widzenia Bushu denraiki skupia się na Musashim, twierdząc, że wrócił on na drogę (przypuszczalnie zadowolony z wyniku dwóch ostatnich pojedynków) i przejeżdżał przez Sagarimatsu w towarzystwie tuzina swoich "sprzymierzeńców", gdy:
  Młody człowiek, siedemnasto lub osiemnastoletni, był daleko z przodu. Musashi zawołał do niego od tyłu, chwycił go za pas i popchnął do przodu, mówiąc: "Jeśli osłabniesz w tym miejscu, stracisz życie; pozostań nieugięty". Ale młody człowiek został trafiony strzałą i zraniony. Dalej jest opisane jak to się stało:
  Musashi odezwał się i zwrócił się do swoich zwolenników, mówiąc: "zachowajcie spokój i cofnijcie się, dogonicie mnie, gdy ich odepchnę". W tym momencie wyszedł przed swoich zwolenników i używając swojego tateki no i przystąpił do odpierania wroga. Musashi uciekł do świątyni, gdzie ukrył się, aż do momentu, gdy z pomocą shoshidai, zastępcy gubernatora samurajskiego Dokoro, udało mu się opanować sytuację. Nie jest jasne, do której świątyni odnosi się Bushu denraiki, choć dwie pobliskie świątynie, które w tym czasie stały opuszczone, są możliwymi kandydatami.

Ostatni pojedynek

Najlepiej udokumentowanym i być może dlatego najbardziej znanym z wielu pojedynków Musashiego jest bez wątpienia ten z asem szermierki Sasaki Kojiro. Kojiro nie był zwykłym wędrownym szermierzem. Podobno już w młodym wieku wstąpił na służbę potężnego klanu Asakura, który miał swoją siedzibę w zamku Ichijodani. Asakura byli znani jako wielcy mecenasi sztuk walki, a zwłaszcza szkoły szermierki Toda, która wywodziła się od legendarnego XV-wiecznego wojownika-mnicha Nenami Jiona i jego szkoły szermierki Nen. Głównym propagatorem Toda-ryu w czasach Kojiro był słynny Toda Seigen, który miał pod swoimi skrzydłami wielu aspirujących szermierzy, w tym swojego gwiazdora deshi Yamazakiego Rokusaemona (który później został adoptowany przez Todę i otrzymał imię Toda Shigemasa) oraz Kanemakiego Jisaia. Prawdopodobnie to właśnie pod okiem Jisaia Kojiro przyswoił sobie wiele technik Tody, choć według Bukodena, że od najmłodszych lat Kojiro służył Seigenowi w roli uchidachi. Dysponując półtorametrowym tanto, Seigen wygrywał walki z przeciwnikami posiadającymi miecze o długości trzech stóp. Jednak już w tak młodym wieku, walcząc długim mieczem, Kojiro był prawie równy Seigenowi. I tak, w wieku osiemnastu lat, Kojiro opuścił służbę u Seigena, by założyć własną szkołę walki mieczem, której nadał nazwę Ganryu. Po zniszczeniu klanu Asakura przez wojska Ody Nobunagi w 1573 r. Kojiro rozpoczął naukę musha shugyo, aż w 1610 r., po pięćdziesiątce, został instruktorem szermierki Hosokawy Tadaoki (1563-1646). Bukoden twierdzi, że to właśnie w tym czasie Musashi przybył ze stolicy (w siedemnastym roku Keico, w wieku dwudziestu ośmiu lat) i zatrzymał się u Yashiki Nagaoka Okinaga, który był kiedyś deshi ojca Musashiego, Munisaia, i powiedział do niego: "Słyszałem, że sztuka władania mieczem przez Kojiro jest niezwykle rzadka i chciałbym spotkać się z nim w pojedynku. Tylko dlatego, że byłeś kiedyś związany z moim ojcem, proszę cię teraz, byś umożliwił przeprowadzenie tego konkursu."

To właśnie dzięki biurom Okinagi, gdzieś latem 1612 roku, w pierwszej trzeciej godzinie Smoka (7:00-7:40), Musashi i Kojiro spotkali się w pojedynku na małej, odległej wyspie, położonej kilka mil na wschód od Kokury w cieśninie Shimonoseki. Niewiele więcej niż piaszczysty brzeg, leżała na granicy prowincji Buzen i Nagato i była znana pod różnymi nazwami Funashima lub Mukojima, choć dziś jest bardziej znana jako Ganryujima. Różne źródła różnią się co do tego, który z dwóch szermierzy przybył na wyspę jako pierwszy. Podczas gdy Bukden twierdzi, że Kojiro przybył na wyspę jako pierwszy, Bushi denraiki utrzymuje, że to Musashi jako pierwszy postawił na niej stopę. Zgodnie z przewidywaniami, biorąc pod uwagę wynik walki, oba scenariusze działają na korzyść Musashiego, zgodnie z pierwszym, ponieważ sprawia, że jego przeciwnik traci cierpliwość, zgodnie z drugim, ponieważ może dyktować wydarzenia. Co znamienne, hibun z Kokura, na którym oba dzieła zdają się w dużej mierze opierać, twierdzi, że obaj mężczyźni spotkali się na wyspie "w tym samym czasie".

Istnieją też inne, bardziej istotne różnice między tymi dwiema wersjami wydarzeń. Podczas gdy Bushi denraiki twierdzi, że świadkiem tego wydarzenia był syn Hosokawy Tadaoki, Tadatoshi (wtedy jeszcze pan zamku Moji, na północ od Kokury), Bukoden wspomina jedynie o kenshi, czyli "inspektorach" lorda Tadaoki. Nie ma wzmianki o synu Tadaoki. Zamiast tego wspomina się, że Musashi został przepędzony z wyspy przez zwolenników Hosokawy rozwścieczonych wynikiem walki. Choć mogli to być deshi Kojiro, wydaje się to mało prawdopodobne, gdyż według tego samego źródła, Tadaoki surowo zabronił komukolwiek obserwować lub uczestniczyć w pojedynku. Co do samego pojedynku istnieje mniejsza różnica zdań. Oba źródła podają, że Kojiro rozpoczął atak: według Bukden "uderzył w czoło Musashiego, przecinając węzeł na ręczniku, który upadł na ziemię"; według Bushi denraiki zaatakował Musashiego "uderzając w lewo i prawo swoim mieczem Aoe o długości dwóch stóp i siedmiu cali, stosując technikę mizukuruma, bez odwracania głowy". Oba źródła podają, że Musashi walczył przy pomocy bokuto, które wykonał z drewnianego wiosła. Potwierdzają również, że jego improwizowana broń uderzyła w głowę Kojiro, powodując jego upadek. Różnią się natomiast co do kolejnych ruchów Musashiego: Busho denraiki (która nadal odnosi się do Musashiego po jego młodocianym imieniu Bennosuke) twierdzi, że kiedy Bennosuke ruszył do drugiego uderzenia, Kojiro szybko podniósł się na kolana i uderzył poziomo, rozrywając hakamę Bennosuke. Drugie uderzenie Bennosuke było jednak bardzo silne. Uderzając dwukrotnie w to samo miejsce z całej siły, mocny bokuto, który wykonał z wiosła, zmiażdżył czaszkę, a Kojiro osunął się do przodu i leżał na wznak. Z kolei Bukoden twierdzi, że Musashi opuścił wiosło i stał tak przez jakiś czas, zanim podniósł je, by uderzyć ponownie. Ale Kojiro, który wciąż leżał, uderzył w nogi Musashiego, odcinając jakieś trzy centymetry hakamy, którą miał związaną powyżej kolan. Ale wiosło Musashiego już uderzyło przeciwnika w bok, powodując złamanie bioder pod wpływem uderzenia i utratę przytomności przez Kojiro. Odmienna i znacznie mniej heroiczna wersja wydarzeń pochodzi z kaki Numata. Zapiski rodzinne klanu Numata, Numata kaki, zostały zebrane w 1672 roku przez potomka Numata Nobumoto, strażnika zamku Moji, położonego około dziesięciu mil na północny zachód od Kokury. Idąc wbrew większości innych zapisów, twierdzi, że Kojiro nie przyprowadził ze sobą żadnego deshi, tak jak obiecał, ale deshi Musashiego przybyli na wyspę i ukryli się. Po pojedynku Kojiro odzyskał przytomność, ale deshi Musashiego rzuciły się na niego i zabiły go. Choć zapis ten potwierdza, że Musashi wygrał pojedynek, to jednak rzuca kontrowersyjne światło na śmierć Kojiro. Jest to również jedyny zapis, który opisuje jak Musashi, podobnie jak jego zachowanie po zasadzce na Yoshioka w Sagarimatsu, starał się uciec przed licznymi zwolennikami tych, których zabił w pojedynku. Opisuje więc, jak to się stało. Z tego powodu, chcąc uniknąć kłopotów, Musashi uciekł do Moji, szukając pomocy u mistrza Nobumoto, który zgodził się i dał Musashiemu schronienie w swoim zamku, dzięki czemu ten został oszczędzony. Po tym pojedynku Musashi stwierdził, że nie ma już godnego przeciwnika, z którym mógłby walczyć i podjął postanowienie, że do końca swoich dni nie stoczy już żadnej walki na śmierć i życie. Postanowienia dotrzymał, a resztę swego życia poświęcił medytajci.

Ksiega pięciu kręgów (Gorin-no Sho)

Gorin-no Sho (jap. Gorin-no Sho; pol. Księga pięciu kręgów; czasem zapis: Gorin No Sho lub Go Rin No Sho) - księga została napisana w 1645 r Musashiego Miyamoto. Składa się z pięciu rozdziałów (zwojów) podzielonych według dalekowschodniego systemu żywiołów:

• Pierwszy krąg (Ziemi) - mówi o tym, czym jest "droga żołnierskiego prawa", zawiera potrzebne definicje, stanowi również wstęp do dalszej części traktatu;
• Drugi krąg (Wody) - zawiera informacje o szkole walki Musashiego, opisy postaw i technik;
• Trzeci krąg (Ognia) - opisuje starania znalezienia dobrego momentu oraz zdominowania przeciwnika w walce;
• Czwarty krąg (Wiatru) - zawiera opisy różnych stylów i szkół walki współczesnych autorowi;
• Piąty krąg (Pustki) - jest to krótki wstęp do "Drogi praktyki i natury" - filozofii życia Musashiego.

W swoim traktacie Musashi porusza wiele spraw - mówi nie tylko o sztukach walki, ale także o właściwym stanie ducha i umysłu, o znaczeniu zdominowania przeciwnika w trakcie starcia. Oprócz tego w "Księdze pięciu kręgów" Musashi krytykuje inne szkoły, przekazując własną "drogę" (filozofię i właściwą postawę życiową). Ze względu na swój uniwersalizm Księga cieszy się dużym zainteresowanie po dzisiejsze czasy, głównie wśród biznesmenów wysokiego szczebla. Więcej o samej Księdze możan przeczytać tutaj Miyamoto Musashi - Gorin No Sho - Księga Pięciu kręgów

Filozofia Musashiego

Ludzie przechodzą przez życie na pięć różnych sposobów. Robią to jak panowie, żołnierze, rolnicy, rzemieślnicy i kupcy. Stolarz używa planów budynku, a strategia jego działania jest podobna do kampanii wojskowej.

Istnieje wiele sposobów: konfucjanizm, buddyzm, droga elegancji, sadzenia ryżu lub tańca; te rzeczy nie znajdują się na drodze wojownika

• Akceptuj wszystko takie, jakie jest.
• Nie szukaj przyjemności dla niej samej.
• Nie faworyzuj jednej rzeczy względem wszystkich innych rzeczy.
• Myśl lekko o sobie i głęboko o świecie.
• Przez całe swoje życie bądź wolny od pożądania.
• Nie żałuj tego, co już zrobiłeś.
• Nigdy nie bądź zazdrosny.
• Nigdy nie pozwól, by rozłąka cię zasmuciła.
• Niezadowolenie i skargi nie są właściwe ani dla ciebie, ani dla innych.
• Nie daj się kierować uczuciu pożądania ani miłości.
• Nie szukaj elegancji i piękna we wszystkim.
• Bądź obojętny wobec miejsca, w którym mieszkasz.
• Nie idź za smakiem dobrego jedzenia.
• Nie bądź przywiązany do posiadania rzeczy, których już nie potrzebujesz.
• Nie działaj w oparciu o zwyczajowe przekonania.
• Nie zbieraj broni ani nie ćwicz z bronią więcej, niż jest to użyteczne.
• Nie bój się śmierci.
• Nie staraj się posiadać majątku na starość.
• Szanuj Buddę i bogów, ale nie licz na ich pomoc.
• Możesz zrezygnować z własnego ciała, ale musisz zachować swój honor.
• Nigdy nie zbaczaj z Drogi.

Legenda musashiego

Legenda Musashiego jest wciaz żywa, a jego postać pojawia się w wielu książkach, filmach i grach. Postać Musashiego Miyamoto można spotkać w grze Samurai Warriors 2 (Xbox 360, PS2, PC), czy w grze Yakuza: Kenzan (PS3), w której jest on głównym bohaterem. Musashi jest prawdopodobnie postacią, na podstawie której stworzono bohatera o imieniu Yasuo w grze komputerowej League of Legends. W Fate/Grand Order Musashi pojawia się jako Sługa klasy Szermierz. Jest jedną z głównych postaci rozdziału fabularnego Shimosa. Musashi w anime i mandze

• Musashi jest głównym bohaterem mangi Vagabond.
• W oryginalnej, japońskiej wersji anime Pokémon postać Jessie ma na imię Musashi, co jest nawiązaniem do Musashiego Miyamoto.
• Występuje w serialu anime Yaiba - legendarny samuraj, w którym jest mistrzem głównego bohatera.
• Pojawia się w mandze Dr. Slump, w której zostaje uczniem głównej bohaterki.
• W mandze Aiki jest odniesienie do jego osoby, gdzie jeden z przeciwników J?ky? Kunitoshi posługuje się dwoma mieczami.
• Postać przypominająca go (lecz nienazwana z imienia) pojawia się w jednym odcinku anime Samurai Champloo.
• Tatewaki Kuno, jeden z bohaterów, zostaje opętany przez ducha Musashiego w 12. odcinku 3. sezonu anime Ranma ?. Pokazuje się jeszcze jako awatar piłkarza w anime Inazuma ElevenGo Chrono Stone.
• W mandze Baki-Dou występuje jako klon.
• W filmie Aragami nieśmiertelny bóg wojny okazuje się być legendarnym samurajem Miyamoto Musashim.

Filmy

• Samuraj z 1954
• Zoku Miyamoto Musashi: Ichijôji no kettô z 1955
• Miyamoto Musashi kanketsuhen: kettô Ganry?jima 1956
• Seriale Miyamoto Musashi z 1984, 2001 i 2014

Powrót na początek